Deze blog gaat over systemische coaching.
Auteur: Sander Hilkman
Neem contact opWaarom lukt het me nou niet om anders op mijn collega te reageren? Elke keer als hij zijn werk niet af heeft, zich ziek afmeldt of zich verstopt als er een klusje gedaan moet worden, dan voel ik me furieus. Hij neemt gewoon zijn verantwoordelijkheid niet en dat maakt me meer dan kwaad. Mijn verstand zegt dat ik het niet zo zwaar moet opnemen en dat hij ook maar zijn best doet. Voor mijn gevoel is het een enorme trigger dat hij zijn verantwoordelijkheid niet neemt. Het lukt me maar niet om mijn reactie en gedrag te veranderen.
Dit was de situatie van een coachee die door zijn werkgever was ‘gevraagd’ om zijn communicatie te veranderen. Hij reageerde vaak zo hevig en de samenwerking binnen het team verliep hierdoor slecht. Als dit zo doorging, dan zouden er nog grotere conflicten ontstaan en zijn positie onhoudbaar worden.
Coaching
Met de hulpvraag ‘hoe kan ik effectiever leren communiceren’ zijn we het coachingstraject gestart. Nu kun je denken dat we met zijn communicatievaardigheden aan de slag zouden gaan, maar die waren op zich goed. Hij was zich bewust van zijn eigen communicatie en begreep de regels van geweldloze (verbindende) communicatie. Op bewust niveau was er dus weinig aan de hand, dus was het nodig om te kijken wat er zich afspeelde onder de oppervlakte, in het onderbewuste.
Wat maakt dat hij zo heftig reageert en de enorme boosheid voelt in situaties die hier verstandelijk gezien niet om ‘vragen’. Onbewust gebeurt er iets dat hiervoor zorgt. Met systemische coaching kunnen we kijken naar de vraag onder de vraag en kunnen we de diepte in. We kijken op onbewust niveau naar de oorzaak. Hier kun je zelf niet bij.
Wat is systemische coaching?
Bij systemische coaching staan de onbewuste verborgen dynamieken en patronen in iemands leven centraal. We maken allemaal deel uit van een familie. Een familie is een systeem, net als een organisatie. In je werk neem je ook je familiesysteem met je mee.
In systemen gelden wetten en deze wetten bevatten geschreven en ongeschreven regels. De meeste zijn onbewust en dat zorgt voor onduidelijkheid en verwarring. Met ons verstand kunnen we er niet bij en we laten gedrag zien dat lastig is om te begrijpen. De onbewuste patronen en dynamieken van het systeem bepalen wat we doen en wat we niet doen. Het veranderen van gedrag lukt dan maar steeds niet of maar tijdelijk.
Onderzoek naar onbewuste patronen in het systeem
Het onderzoeken van de onbewuste patronen in het familiesysteem is belangrijk in het systemische coachingstraject. De oorsprong van deze onbewuste patronen ligt in ingrijpende gebeurtenissen die plaatsvinden in families, met name in het gezin waaruit je komt. Als de emoties, die bij deze gebeurtenissen horen, niet goed kunnen worden verwerkt, dan ontstaat er trauma. En om toch verder te kunnen met leven na dit trauma, worden overlevingsstrategieën ingezet vanuit het oudste deel van onze hersenen, het reptielenbrein. Dit is een onbewust proces dat zichtbaar is in gedrag. Veel voorkomende voorbeelden hiervan zijn:
Veel van deze strategieën ontstaan al op het moment dat we op de wereld komen en in een situatie komen waarin onze veiligheid in het geding is. Of waarin we onvoldoende aandacht of liefde kregen van onze ouders. Niet alleen in ons eigen leven ontstaan deze onbewuste patronen die ons belemmeren. We kunnen ze ook van onze ouders of eerdere generaties doorkrijgen. We dragen dan als het ware iets wat niet van onszelf is.
Wat doet een systemisch coach?
Een systemisch coach onderzoekt dus wat er in een systeem speelt en kijkt hiervoor naar de feitelijke gebeurtenissen en de relaties tussen de leden van het systeem. Hiervoor wordt het familiesysteem in kaart gebracht door het maken van een zogenaamd genogram, een soort stamboom met daarbij de relaties en belangrijke gebeurtenissen. Hiermee ontstaat inzicht in bepaalde patronen in de familiedynamiek die zich vaak door generaties heen laten zien. De geschiedenis herhaalt zich, zeggen we dan.
Zichtbaar maken wat er in het onderbewuste speelt
Een groot deel van het onderzoek in het familiesysteem bevindt zich in het onderbewuste deel van de realiteit. Het bewuste, veelal rationele, deel van de realiteit geeft onvoldoende inzichten en aanknopingspunten voor oplossingen in de huidige situatie waarin iemand en een systeem in verkeert. De systemisch coach heeft een aantal mogelijkheden om de informatie uit het onderbewuste zichtbaar en voelbaar te maken.
De systemisch coach en degene die een levensvraag of een organisatievraag wil verhelderen en oplossingsrichtingen zoekt, maken de situatie zichtbaar. Dit kan door gebruik te maken van poppetjes, voorwerpen, stoelen, vloerankers of representanten en deze in een ruimte of op een tafel in verhouding tot elkaar neer te zetten. We noemen dit ook wel een opstelling.
Tijdens een opstelling maakt de coach gebruik van alle zintuigen om waar te nemen wat er gebeurt bij de vraagsteller. Als er gebruik wordt gemaakt van andere mensen om leden of elementen uit het systeem te representeren, dan is het mogelijk om uit deze waarnemingen af te leiden wat er op de onderbewuste laag speelt. Met hetgeen zich aandient kan de coach verder werken door interventies te doen in de opstelling of meer bewuste oefeningen en opdrachten te doen. Het resultaat voor de vraagsteller is bewustwording en een diepgaand inzicht in de werkelijk.
Voor wie is systemische coaching geschikt?
Systemische coaching is met name geschikt voor mensen die op zoek willen gaan naar de kern van hun probleem en het daarbij in zichzelf willen zoeken. Systemische coaching gaat naar de oorzaak van het probleem, naar de oorsprong in het systeem en zoekt daar naar oplossingen. De eerste en belangrijkste stap hierin is vaak het inzien van hoe de realiteit is of is geweest. De vervolgstappen zijn dan het leren omgaan met name van de emoties die hierbij horen en het bewustworden van de eigen behoeften en deze naar buiten te brengen.
Hoe vind je een systemische coach?
Coachplaats werkt samen met gecertificeerde coaches. Ik werk samen met Coachplaats omdat ik mij dan volledig kan richten op de coaching en Coachplaats de afhandeling en administratie doet.
Wil je eens van gedachten wisselen of een systemische coach ook iets is voor jouw vragen of die van één van je medewerkers? Neem contact op met Coachplaats via www.coachplaats.nl, zij kunnen je koppelen aan een passende coach.
